Ditlenek tytanu, nieprawidłowo interpretowany barwnik — chodzi raczej o ryzyko, a nie o zagrożenie

MSDS-europe — ditlenek tytanu

Najważniejsze fakty na temat ditlenku tytanu

Ditlenek tytanu (zwany również tlenkiem tytanu(IV), symbol chemiczny TiO2) to biały, drobnoziarnisty proszek występujący w przyrodzie w postaci minerałów — rutylu lub anatazu.

Najczęściej stosowany jest do produkcji farb i lakierów, papieru i tworzyw sztucznych, która pochłania około 80% światowego zużycia ditlenku tytanu. Inne zastosowania dotyczą pigmentów w produkcji farb drukarskich, gumy, kosmetyków i środków spożywczych i stanowią dalsze 8%. Pozostała część jest wykorzystywana w innych zastosowaniach, takich jak produkcja czystego technicznie tytanu, szkła i ceramiki szklanej, ceramiki elektrycznej, patyn do metalu, katalizatorów, przewodników elektrycznych i półproduktów chemicznych.

Ditlenek tytanu jest popularnym składnikiem farb. Szacuje się, że jest używany w 2/3 wszystkich farb dostępnych na rynku. Według badania z 2018 r. całkowita wartość dostępnych w sprzedaży farb zawierających ditlenek tytanu wynosiła 13,2 mld USD.

W kosmetyce ditlenek tytanu jest stosowany w niewielkich ilościach jako zagęszczająca, matująca substancja pomocnicza, a w większych ilościach jako fizyczny filtr przeciwsłoneczny, np. w kremach z filtrem przeciwsłonecznym, ponieważ ditlenek tytanu filtruje również szkodliwe promienie UV.

Na podstawie załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 z dniem 20 stycznia 2019 r. ditlenek tytanu został dopuszczony do stosowania jako dodatek do żywności (barwnik) pod kodem E171. Zadaniem E171 jest intensyfikacja barwy żywności i nadanie jej bardziej atrakcyjnego wyglądu wizualnego.

W przeglądzie bezpieczeństwa żywności z 2016 roku podniesiono kwestię, że ditlenek tytanu może mieć niepożądane skutki dla zdrowia w przypadku spożycia. Analizy składu granulometrycznego wykazały, że partie TiO₂ przeznaczone do kontaktu z żywnością składają się średnio w 50% z cząstek o średnicy mniejszej niż 100 mikrometrów i zawsze zawierają frakcję w skali nano, będącą nieuniknionym produktem ubocznym procesów produkcyjnych.

Badania wyraźnie nie wykluczyły możliwości wystąpienia skutków w postaci uszkodzenia genów lub wywoływania ich mutacji. EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), po zapoznaniu się z tysiącami badań z ostatnich lat na ten temat, doszedł do wniosku, że ditlenek tytanu nie jest bezpieczny w przypadku stosowania jako dodatek do żywności. Na podstawie badania EFSA Komisja Europejska i państwa członkowskie rozważają wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących stosowania ditlenku tytanu w przemyśle spożywczym.

Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem CLP nie ma obowiązkowej klasyfikacji zagrożeń dla ditlenku tytanu. Jednak ostatnio opublikowane badania sugerują, że wdychanie jego pyłu może powodować raka. W związku z tym Komisja przyjęła procedurę przyspieszoną w celu wprowadzenia rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie CLP (ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2020/217), które zacznie obowiązywać od 1 października 2021 r., kładąc duży nacisk na bardziej rygorystyczną klasyfikację ditlenku tytanu zawierającego nanocząstki.

Decyzja w sprawie ditlenku tytanu może stanowić precedens dla substancji chemicznych o podobnych szkodliwych właściwościach, a stawka jest wysoka. Zaledwie kilka lat temu istniało niebezpieczeństwo, że obawy dotyczące zdrowia publicznego i praw pracowniczych — znajdujące uzasadnienie naukowe i prawne — zostaną poświęcone na rzecz taktyk dywersyjnych przemysłu, w tym kosztów, „nadmiernej regulacji i wolnego handlu”.

 

Co zawiera rozporządzenie w sprawie ditlenku tytanu?

Po pierwsze, w rozporządzeniu przedstawiono uzasadnienie dla bardziej rygorystycznej klasyfikacji: ponieważ rak płuc spowodowany przez ditlenek tytanu może być związany z wdychanymi cząstkami ditlenku tytanu, właściwe jest dokładniejsze zbadanie tych cząstek. Uważa się, że toksyczność obserwowana w płucach i następujący po niej rozwój nowotworu są spowodowane osadzającymi się, nierozpuszczalnymi cząstkami ditlenku tytanu.

 

Załącznik I do rozporządzenia zawiera nowy wymóg dotyczący etykietowania produktów zawierających TiO2.

Etykieta na opakowaniu mieszanin płynnych zawierających 1% lub więcej cząstek ditlenku tytanu o średnicy aerodynamicznej równej lub mniejszej niż 10 μm musi zawierać następujący zwrot:

EUH 211 – Uwaga! W przypadku rozpylania mogą się tworzyć niebezpieczne respirabilne kropelki. Nie wdychać rozpylonej cieczy lub mgły.

Etykieta na opakowaniu mieszanin stałych zawierających 1% lub więcej cząstek ditlenku tytanu musi zawierać następujący zwrot:

EUH 212 – Uwaga! W przypadku stosowania może się tworzyć niebezpieczny pył respirabilny. Nie wdychać pyłu”.

Ponadto na opakowaniu mieszanin płynnych i stałych nieprzeznaczonych dla użytku domowego, które nie są sklasyfikowane jako mieszaniny niebezpieczne, ale są oznakowane kodem EUH211 lub EUH212, umieszcza się kod EUH210.

 

W załączniku III do rozporządzenia określono nową obowiązkową klasyfikację zagrożenia TiO2 oraz warunek klasyfikacji.

Ditlenek tytanu (nr CAS 13463-67-7) jest zaklasyfikowany jako substancja rakotwórcza kategorii 2, wraz ze zwrotem wskazującym rodzaj zagrożenia H351 — Podejrzewa się, że powoduje raka (droga wziewna), jeżeli występuje w postaci pyłu zawierającego 1% lub więcej cząstek ditlenku tytanu o średnicy aerodynamicznej równej lub mniejszej niż 10 μm.

W przypadku mieszanin zawierających ditlenek tytanu klasyfikacja jako „Podejrzewa się, że powoduje raka” ma zastosowanie wyłącznie do mieszanin w postaci proszku zawierających ditlenek tytanu w postaci cząstek 1% lub więcej cząstek ditlenku tytanu o średnicy aerodynamicznej równej lub mniejszej niż 10 μm lub wbudowanego w takie cząstki.

Jednak pracownicy używający proszku TiO2 nie powinni wpadać w panikę. Rzeczywiście, narażenie na pył ditlenku tytanu może wystąpić podczas procesu produkcyjnego. Istnieją jednak przepisy zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym, dotyczące narażenia i ochrony pracowników. Ponadto w doświadczeniach na szczurach, na które powołuje się ECHA, stosowano nierealistycznie wysokie poziomy ditlenku tytanu, które nie byłyby dozwolone w środowisku produkcyjnym. Przestrzegając odpowiednich norm BHP obowiązujących w przypadku danej technologii produkcji, można zminimalizować narażenie zdrowia pracowników.

Przewodnik dotyczący klasyfikacji i etykietowania ditlenku tytanu

 

Oferowane usługi

 

Użyteczne informację

 

Na naszej stronie internetowej wykorzystywane są pliki cookie, których celem jest zapewnianie dostępności naszych usług oraz monitorowanie ruchu na tej stronie. Korzystając z tej strony, wyrażasz zgodę na wykorzystywanie tych plików.
Kliknij w tym miejscu, aby dowiedzieć się więcej na temat naszej polityki dotyczącej plików cookie.
OK